CentOS Nedir ve Nasıl Kullanılır?

CentOS’un açılımı “Community Enterprise Operating System” (Topluluk Kurumsal İşletim Sistemi)’dir. Uzun yıllar boyunca CentOS, iş dünyası ve sunucular için en popüler ve güvenilir Linux dağıtımlarından biri olmuştur. Red Hat Enterprise Linux (RHEL) tabanlı bir dağıtımdır ve RHEL ile tam ikili (binary) uyumluluk sağlamak üzere tasarlanmıştır. Bu uyum, CentOS’u RHEL’in kurumsal gücünü ücretsiz olarak sunan temel bir platform haline getirmiştir.

Bu yazıda CentOS’un önemini, kurumsal dünyada neden tercih edildiğini ve temel kullanım prensiplerini detaylıca ele alacağız.

CentOS Neden Kurumsal Ortamda Tercih Edilir?

CentOS, kurumsal düzeyde bir işletim sistemi arayan kuruluşlar için vazgeçilmez bir tercih olmasını sağlayan bir dizi önemli avantaj sunar:

Maliyet Etkinliği: RHEL ile tamamen uyumlu olmasına rağmen herhangi bir lisans ücreti gerektirmez. Bu, özellikle büyük ölçekli altyapılar ve veri merkezleri için ciddi bir maliyet avantajı sağlar. CentOS, güçlü ve güvenilir RHEL altyapısını ücretsiz olarak sunar.
Güvenilirlik ve Kararlılık: CentOS, RHEL’in sıkı test süreçlerinden geçmiş ve onaylanmış paketlerini kullanır. Bu, sistemlerin olağanüstü güvenilir ve kararlı olmasını garanti eder; bu özellik, sunucuların kesintisiz çalışması gereken kurumsal ortamlarda kritik öneme sahiptir.
Kurumsal Güvenlik Düzeyi: Sürekli ve güncel güvenlik yamaları sayesinde CentOS, kritik iş yükleri için güvenli bir platformdur. Kullanıcılar, güvenlik açıklarının hızlı bir şekilde kapatıldığı sürekli güncellemelerden faydalanır.
Geniş Topluluk Desteği ve Kaynaklar: CentOS, geniş bir kullanıcı ve geliştirici topluluğuna sahiptir. Bu aktif topluluk, sorunların çözümünde, bilgi paylaşımında ve kapsamlı dokümantasyona erişimde önemli bir kaynaktır.

CentOS Nasıl Kullanılır? Temel Yönetim Adımları

CentOS’un kullanımı, diğer kurumsal Linux dağıtımlarıyla benzerdir ve hem Terminal (komut satırı) hem de Grafik Kullanıcı Arayüzü (GUI) üzerinden yönetilebilir. Başlangıçtan yönetime kadar temel adımlar şunlardır:

Kurulum: CentOS’un ISO dosyası indirilerek bir USB sürücüye yazılır. Ardından sistem veya sunucuya kurulum yapılır. Bu süreçte temel disk bölümlendirme, ağ ayarları ve kullanıcı hesapları yapılandırılarak sistemin ilk açılışı sağlanır.
Temel Yapılandırma: Kurulum sonrası ilk adım, ağ ayarları, güvenlik duvarı (firewall) ve zorunlu erişim kontrol mekanizması olan SELinux gibi güvenlik politikalarının yapılandırılmasıdır. Bu adımlar, sistemin güvenli ve optimize edilmiş bir şekilde çalışmasını sağlar.
Paket Yönetimi: CentOS, yazılım paketlerini yüklemek, güncellemek veya kaldırmak için YUM veya daha modern versiyonu olan DNF paket yöneticilerini kullanır. Bu yöneticiler, sistemdeki tüm yazılımların kolayca yönetilmesini ve güncel kalmasını sağlar.
Hizmet Yönetimi: Sistem hizmetleri ve uygulamaları, modern Linux init sistemi olan systemd kullanılarak yönetilir. Servislerin başlatılması, durdurulması, otomatik başlatılması ve yeniden başlatılması gibi tüm işlemler systemd aracılığıyla gerçekleştirilir.

CentOS Stream Avantajları:

Hızlı Geliştirme Akışı: Güncellemeler ve yeni özellikler, RHEL’den önce CentOS Stream’e gelir. Bu, kullanıcıların en son teknolojilere daha hızlı erişmesini sağlar.
Topluluk Katılımı: Kullanıcılar, RHEL’in gelecekteki sürümlerini etkileyecek şekilde geliştirme sürecine ve testlere daha erken katkıda bulunabilirler.
Şeffaflık: RHEL’in nasıl geliştirildiğine dair daha şeffaf bir görünüm sunar.

CentOS Stream Dezavantajları:

Kararlılık Kaybı (Rolling Release): CentOS Stream, RHEL gibi nihai kararlı bir sürüm değildir. Geliştirme akışında olduğu için, özellikle büyük güncellemeler sırasında kararlılık sorunları yaşama olasılığı daha yüksektir. Bu durum, onu kritik üretim sunucuları için daha riskli hale getirir.
Uzun Süreli Destek (LTS) Eksikliği: CentOS Linux gibi 10 yıllık uzun vadeli desteği yoktur. CentOS Stream, bir RHEL ana sürümünün geliştirilmesi sona erdiğinde (genellikle daha kısa bir süre sonra) ömrünü tamamlar.
Artan Yönetim Yükü: Sürekli güncellenen yapısı (rolling release benzeri) nedeniyle, yöneticilerin sistemlerini sık sık güncellemesi ve olası kırılmaları yönetmesi gerekir.

CentOS’un Yapısal Bileşenleri

CentOS, modüler ve kararlı bir mimariye dayanır:

Bileşen	Görev ve Açıklama
Linux Çekirdeği (Kernel)	Sistem çekirdeğidir. Donanım kaynaklarını yönetir ve donanım ile yazılımlar arasında aracılık ederek yüksek performans ve güvenlik sağlar.
Sistem Kütüphaneleri	Uygulamaların sistem kaynaklarına erişimini sağlayan temel yazılım koleksiyonlarıdır. Yazılım ve donanım arasındaki sorunsuz iletişimi mümkün kılar.
Yazılım Paketleri	Geniş bir depodan erişilebilen çeşitli uygulamalar, araçlar ve hizmetlerdir. Sistem yöneticileri ihtiyaç duydukları tüm ek işlevselliği buradan yükler.
Yönetim Araçları	Sistem ve ağ yapılandırması, güvenlik yönetimi ve diğer operasyonel görevler için kullanılan, işletim sistemi düzeyinde yerleşik araçlardır.

Kurumsal Linux Dağıtımları Arasındaki Önemi

CentOS, kurumsal Linux ekosisteminde uzun süre merkezi bir rol oynamıştır. Sunduğu maliyet etkinliği, RHEL ile uyumluluğu, kararlılığı ve güçlü topluluk desteği sayesinde web hosting, bulut bilişim, veri depolama ve iş uygulamaları gibi kritik alanlarda yaygın olarak kullanılmıştır.

CentOS projesinin asıl CentOS Linux olarak sonlanmasının ardından dahi (yerine AlmaLinux ve Rocky Linux gibi klonlar geçmiştir), CentOS’un bıraktığı miras, sistem yöneticileri ve geliştiriciler için güçlü ve güvenilir bir işletim sistemi temeli oluşturmaya devam etmektedir.

ADVEYER Üzerinden alıcağınız sunucular centos işletim sistemi desteği mevcuttur. Tek tıkla dakikalar içinde centos sunucunuz aktif olacaktır.