Linux işletim sistemlerinde swap alanı, RAM yeterli olmadığında sistemin geçici olarak disk alanını kullanmasını sağlayan önemli bir bileşendir. Swap sayesinde bellek taşmaları engellenir, yoğun yüklerde sistem stabil kalır ve uygulamalar çökmeden çalışmaya devam eder.
Eğer sunucunuzda “RAM yetersiz” hataları alıyorsanız veya işlemci yükleri sırasında sistemin ağırlaştığını fark ediyorsanız, swap alanı ekleme işlemi kritik bir çözüm olabilir.
Bu rehberde Linux swap alanı ekleme, swap dosyası oluşturma, etkinleştirme ve ayarlama gibi tüm işlemleri adım adım öğrenebilirsiniz.
Mevcut Swap Alanını Kontrol Etme
Swap eklemeden önce mevcut durumu kontrol etmek önemlidir.
Swap kullanımı görüntüleme:
free -h
Örnek çıktı:
Swap: 0B 0B 0B
“0B” görüyorsanız sistemde hiç swap yok demektir.
Detaylı swap bilgisi:
swapon --show
Swap Dosyası Oluşturma
Swap alanı eklemenin en kolay ve en güvenli yöntemi swap DOSYASI oluşturmaktır.
Disk bölümü oluşturmak gerekmez.
Aşağıdaki örnek 2 GB swap alanı oluşturur.
2 GB dosya oluştur:
sudo fallocate -l 2G /swapfile
Dosyanın oluştuğunu doğrula:
ls -lh /swapfile
Eğer sisteminiz fallocate desteklemiyorsa şu komutu kullanabilirsiniz:
sudo dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1M count=2048
Swap Dosyasına İzin Verme
Swap dosyasının güvenlik nedeniyle doğru izinlere sahip olması gerekir.
sudo chmod 600 /swapfile
Swap Alanı Olarak Biçimlendirme
Oluşturduğumuz dosyayı swap formatına çevirelim:
sudo mkswap /swapfile
Swap Alanını Etkinleştirme
Swap alanını sisteme hemen eklemek için:
sudo swapon /swapfile
Doğrulamak için:
sudo swapon --show
veya
free -h
Çıktıda artık swap alanı görünmeli.
Swap’ın Kalıcı Hale Getirilmesi
Sistem yeniden başladığında swap otomatik yüklenmez.
Bunu kalıcı yapmak için /etc/fstab dosyasına ekleme yapılmalıdır.
Dosyayı aç:
sudo nano /etc/fstab
En alta şu satırı ekleyin:
/swapfile swap swap defaults 0 0
Kaydedip çıkın (CTRL + X → Y → ENTER).
Artık her reboot sonrası swap otomatik açılacaktır.
Swappiness Değerini Ayarlama
Swappiness, Linux’un RAM yerine swap kullanım tercih oranını belirler.
Mevcut değeri görmek için:
cat /proc/sys/vm/swappiness
Varsayılan değer genelde 60’tır.
Sunucular için öneri:
- SSD disk: 10–20
- HDD disk: 30–60
- Yüksek RAM: 1–10
Değeri geçici değiştirme:
sudo sysctl vm.swappiness=10
Kalıcı yapmak için:
sudo nano /etc/sysctl.conf
Şu satırı ekleyin:
vm.swappiness=10
Kaydedin.
Swap Alanını Silme veya Kaldırma (İstenirse)
Swap artık gerekmiyorsa devre dışı bırakabilirsiniz.
Swap’ı kapat:
sudo swapoff /swapfile
fstab içinden satırı sil:
sudo nano /etc/fstab
Dosyayı sil:
sudo rm /swapfile
Swap Alanı Neden Önemlidir?
Swap alanı şu durumlarda hayati önem taşır:
✔ Düşük RAM’li VPS’lerde
✔ MySQL, Java, Elasticsearch gibi RAM yoğun uygulamalarda
✔ Ani bellek kullanım artışlarında
✔ Kernel OOM (out of memory) hatalarını önlemede
✔ Sunucunun çökmesini engellemede
Swap RAM’in yerini tam olarak tutmasa da sistemin stabil kalmasına ciddi katkı sağlar.
Linux Swap Alanı Ekleme – Sonuç
Linux üzerinde swap alanı oluşturmak son derece kolaydır.
Bu rehberde:
- swap dosyası oluşturmayı
- etkin hale getirmeyi
- kalıcı yapmayı
- swappiness ayarlamayı
adım adım öğrendiniz.
Özellikle düşük kaynaklı sunucularda swap eklemek performansı ve kararlılığı büyük ölçüde artırır.