Ubuntu Kurulumu Sonrası Yapılması Gereken 10 Kritik Adım – Tam Optimizasyon Rehberi

Yeni Ubuntu kurulumunuz hayırlı olsun! Ancak kurulum tamamlandıktan sonra hemen işe koyulmayın. Linux masaüstü deneyiminizi maksimum stabiliteye, performansa ve güvenliğe taşımak için atmanız gereken birkaç kritik adım bulunuyor.

Bu rehber, yeni kurulan Ubuntu sisteminizi profesyonel düzeyde optimize etmeniz için gereken tüm komutları ve açıklamaları içerir.

Bölüm I: Temel Güncelleme ve Güvenlik

Sisteminizi kullanmaya başlamadan önce atmanız gereken en temel ve zorunlu adımlar.

1. Sistemi Güncelleyin (Zorunlu Başlangıç)

Birçok dağıtım imajı bir süre önce hazırlanmış olabilir. Bu nedenle ilk iş olarak en son güvenlik yamalarını ve paket güncellemelerini almalısınız.

sudo apt update && sudo apt upgrade -y

2. Gerekli Sürücüleri Yükleyin

Ekran kartınız (özellikle NVIDIA veya AMD) ve bazı çevre birimleriniz için performans ve stabiliteyi artıran kapalı kaynak (proprietary) sürücüleri yüklemek kritik önem taşır.

Önerilen Sürücüleri Otomatik Yükleme:

sudo ubuntu-drivers autoinstall

Sistemi Yeniden Başlatın: Sürücülerin tam olarak etkinleşmesi için yeniden başlatma şarttır.

sudo reboot

3. Güvenlik Duvarını (UFW) Etkinleştirin

Linux’un en güçlü özelliklerinden biri olan Uncomplicated Firewall (UFW), sisteminize yetkisiz erişimi engellemek için arka planda çalışır. Varsayılan olarak tüm gelen bağlantıları bloke eder.

UFW’yi Etkinleştirme:

sudo ufw enable

sudo ufw status

Bölüm II: Uygulama ve Özelleştirme

Sisteminizi günlük kullanıma hazırlayacak ve kişiselleştirecek adımlar.

4.Temel Uygulamaları ve Medya Kodeklerini Yükleyin

Geliştirme, versiyon kontrolü ve medya oynatma için standart olarak ihtiyaç duyulan paketleri tek seferde kuralım:

Temel Araçlar (Curl, Git, Vim, Derleyici Araçları):

sudo apt install -y curl git vim build-essential

Medya Kodekleri (MP3, çeşitli video formatları ve şifreleme/sıkıştırma desteği için):

sudo apt install ubuntu-restricted-extras

5. GNOME Tweaks ile Masaüstünü Özelleştirin

Ubuntu’nun varsayılan GNOME masaüstü ortamını temalar, yazı tipleri, pencere düğmeleri ve uzantılarla derinlemesine kişiselleştirmek için bu araçlara ihtiyacınız var.

Araçları Yükleyin:

sudo apt install gnome-tweaks gnome-shell-extensions

Ek Uzantılar: Yüklendikten sonra GNOME Extensions web sitesini ziyaret ederek masaüstünüze ek fonksiyonellikler katabilirsiniz.

6. Flatpak Desteğini Ekleyin (Alternatif Uygulama Kaynağı)

Snap (Ubuntu’nun varsayılanı) yanı sıra Flatpak paket formatını ve Flathub deposunu ekleyerek daha geniş bir uygulama yelpazesine erişebilirsiniz.

sudo apt install flatpak

sudo apt install gnome-software-plugin-flatpak

flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

Bölüm III: İleri Düzey Ayarlar ve Bakım

Sisteminizin uzun vadede güvenli, kararlı ve hızlı kalması için gereken son dokunuşlar.

7. Zaman Dilimini ve NTP Senkronizasyonunu Kontrol Edin

Sistem saatinizin ve zaman diliminizin doğru ayarlanması, logların ve ağ bağlantılarının düzgün çalışması için önemlidir.

Zaman Dilimini Ayarlama:

timedatectl set-timezone Europe/Istanbul

^(Bölgenizi uygun şekilde değiştirin.)

Ağ Saati Senkronizasyonunu (NTP) Açma:

timedatectl set-ntp on

8. Timeshift ile Yedekleme Çözümü Kurun

Sistem anlık görüntüleri (snapshot) oluşturmanızı sağlayan Timeshift, bir güncelleme veya hatalı ayar sonucu sisteminiz çökerse hızlıca önceki stabil durumuna dönmenizi sağlar.

Timeshift’i Kurun:

sudo apt install timeshift

İpucu: Kurulumdan sonra uygulamayı açın ve anlık görüntüleri harici bir diske veya farklı bir bölüme kaydetmek üzere ayarlayın.

9. Terminalinizi Kişiselleştirin (Zsh ve Oh My Zsh)

Daha verimli ve estetik bir komut satırı deneyimi arayanlar için Zsh kabuğu ve onun yapılandırma çerçevesi Oh My Zsh popüler bir seçimdir.

Zsh Kurulumu:

sudo apt install zsh

Oh My Zsh Kurulumu:

sh -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/ohmyzsh/ohmyzsh/master/tools/install.sh)"

10. Gereksiz Paketleri Temizleyin (Düzenli Bakım)

Sistemin hızlı ve düzenli kalması için periyodik temizlik şarttır.

Kullanılmayan Bağımlılıkları ve Çekirdekleri Kaldırma: Bu, özellikle eski çekirdekleri kaldırmak için önemlidir.

sudo apt autoremove -y

İndirilmiş Paket Önbelleğini Temizleme:

sudo apt autoclean

Bu 10 adımı tamamladığınızda, Ubuntu sisteminiz sadece çalışır durumda olmakla kalmayacak; aynı zamanda güvenlik, performans ve kişiselleştirme açısından en üst seviyeye ulaşmış olacaktır.